Dünyayı Sallayan 50 Poster

Moulin Rouge

Ürünler, fuarlar ve etkinlikler için yeni bir reklam stilinin geliştiği 19. yüzyıl Fransa’sında doğduğu haliyle tanıdığımız poster.

Genellikle posterin babası olarak anılan Jules Chéret, yeni dört renkli litografik baskı sürecinin ilk üstatlarından biriydi. Bu, onun Paris’teki Moulin Rouge kabaresi için çizdiği 1890 tarihli posteridir.

Absinthe Robette

19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında etkili olan Art Nouveau sanatçılarından lüks ürünleri tanıtan yeni posterler istenmiştir.

Henri Privat-Livemont’un bu posteri tarzının tipik bir örneği olup, Ön Rafaeloculuk’tan ilham alır ve ürünlerin keyfini çıkaran (bu örnekte Absinthe Robette) biri resmedilmiştir.

Le Chat Noir

Kapılarını 1881’de Paris’te açan Le Chat Noir’ın ilk modern kabare olduğu söylenir.

Bu poster Art Nouveau ressamı Théophile Steinlen tarafından 1896’da kabare oyuncularının yaklaşan turnesini tanıtmak amacıyla çizilmiştir.

Kulüp, sahibi Rodolphe Salis’in ölümünden sonra 1897’de kapanmıştır.

Priester

Kısa süre sonra komplike Art Nouveau poster tasarımı, yerini Sachplakat, ya da ‘obje posteri’nin sadeliğine bırakmıştır.

Bu yalın stilin öncüsü, Lucian Bernhard adıyla tasarımlar yapmış olan 18 yaşındaki Alman çizerdir. 1906 yılında Priester kibritleri için tasarladığı posterle bir poster yarışmasına katılmıştır. İlk taslağında bir tezgah, kül tablası, puro ve tütün dumanından yayılan periler olduğu söylenir. Bernhard, posterini iki kibrit çöpü ile markanın adı dışında hiçbir şey kalmayana dek sadeleştirmiştir.

Pates Baroni

Leonetto Cappiello yalnızca birkaç güçlü öge kullanarak bu yeni poster modasını geliştirmiştir. Basit arka fonlara yerleştirilmiş şekillerle, Jules Chéret gibi sanatçıların önceki tarzını daha cesur bir reklam formuna dönüştürmüştür.

Chéret modern posterin babası olarak adlandırılırken, Cappiello genellikle modern reklamcılığın babası olarak anılır. 1921 tarihli bu makarna posteri onun en tanınmış eserlerinden biridir.

KİTAPLAR!

Tasarım dünyasında Sovyet posterleri birçok imitasyon üretmiştir. 1920’lerdeki en tanınmış eserlerden biri Alexander Rodchenko tarafından Sovyet yayıncı Gsizdat için yapılmıştır. Eserde, Rus avangart sahnesinin önemli oyuncularından biri olan Lilya Brik, “Kitaplar” diye bağırırken görülmektedir.

I Want YOU for US Army (Amerikan Ordusu İçin SENİ İstiyorum)

J.M. Flagg’in 1917 tarihli ünlü posteri, Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarına asker çağırmak için kullanılmıştır.

Sanatçı, Sam Amca modeli olarak kendi yüzünü kullanmıştır.

Lord Kitchener Wants You (Lord Kitchener Seni İstiyor)

Amerikan muadiline dayandırılan bu İngiliz posterinde, İngiltere Savaş Bakanı Lord Kitchener 1914’te gençleri orduya çağırmaktadır.

Keep Calm and Carry On (Sakin Ol ve Devam Et)

Bu poster ilk olarak İkinci Dünya Savaşı sırasında halkın moralini yüksek tutmak için 1939’da İngiltere Enformasyon Bakanlığı tarafından tasarlanmıştır.

O dönemde çok az kullanılan baskı, 60 yıl sonra yeniden keşfedilmiştir. İngiltere’ye has sloganı (ve sayısız türevlerini) bugün havlularda, kupalarda ve Tişörtlerde görebilirsiniz.

We Can Do It! (Yapabiliriz!)

‘We Can Do It’ sloganı 1943’te işçilerin moralini yükseltmek için tasarlanan bir savaş dönemi Amerikan propagandası olarak başlamıştır.

1980’lerde yeniden keşfedilmiş ve ‘Rosie the Riveter’ (Rivetçi Rosie) olarak tanınan kahramanı, feminizm ve politik gücün sembolü olarak yeniden şöhret bulmuştur.

Coca-Cola Noel Baba

Yaygın inanışın aksine, Noel Baba’yı ilk kez kırmızı kıyafetle gösteren Coca-Cola değilse de kıyafetin markalı olduğu gerçektir.

Bununla birlikte, içecek şirketi bugün de devam eden neşeli, tombul, beyaz sakallı Noel Baba imajını popülerleştirmiştir.

1931 tarihli bu reklam Haddon Sundblom tarafından resmedilmiştir.

Metropolis

1927 tarihli bilim kurgu klasiği Metropolis’in posteri Alman sanatçı Heinz Schulz-Neudamm tarafından tasarlanmıştır.

2005 yılında bir müzayedede 690.000 Amerikan doları ile bir postere ödenmiş en yüksek fiyata alıcı bulmuştur.

Amerika’yı Gör

1930’ların Büyük Buhranı sırasında Amerikan Başkanı Franklin D. Roosevelt ekonomik büyümeyi teşvik etmek için Çalışma Projeleri İdaresini kurmuştur.

Bu projenin bir parçası da Amerikan Ulusal Parklarına turist çekmek için bir dizi baskı hazırlayan Dux Alexander gibi sanatçılar için iş oluşturmaktı.

Kabaret

Tasarımcı Wiktor Gorka, 1972’de Cabaret filmini tanıtmak için kadın çorabı şeklindeki haç içinde seks ve politikayı birleştirdi.

1930’da bir Alman gece kulübünde geçen müzikal filmde Berlin’in bohem hayatı ve yeni doğan Nazi partisinin büyüyen gölgesi gözler önüne seriliyor.

Vatan çağırıyor!

Sovyet propagandasının en simgesel görsellerinden biri olan The Motherlan Calls posterinde kırmızı elbiseli bir kadın, izleyicilerin gözlerine bakarken sol eli havada, silahlı ordusuna liderlik ediyor. Sağ elinde de Kızıl Ordunun yeminini taşıyor.

Ressam Iralki Toidze’nin posterdeki kadın için Alman işgalinin olduğu gün stüdyosuna girerek savaş haberini haykıran eşini model aldığı söylenir. Toidze ona kıpırdamadan durmasını söylemiş ve derhal eskizlere başlamıştır.

SS Normandie

1935’te Saint-Nazaire’de inşa edilen SS Normandie adlı transatlantik, zamanının en hızlı gemisiydi.

Artist Adolphe Cassandre’nin Normandie gemisinin içini Art Deco tarzında resmettiği poster, geminin devasa pruvasını tam karşıdan gösteriyor.

Vertigo

Alfred Hitchcock’un rekorlar kıran filminin posteri, aynı zamanda film jenerikleriyle de ünlü olan Saul Bass tarafından tasarlanmıştı. Bass, filmle entegre olan tarz jenerikler üreterek izleyicinin ilgisini uyandıran ilk kişiydi.

Posterin baş döndüren tasarımında, Bass’ın hipotrokoid eğriler adı verilen geometrik şekiller kullanarak oluşturduğu bükülmüş uzaya yuvarlanan iki figür görülüyor.

Attack of the 50 Foot Woman (Dev Kadının Saldırısı)

Sinema izleyicileri iri cüsseli adamlara ve dev maymunlara yabancı değildiler, ama 1958 yapımı Attack of the 50 Foot Woman (Dev Kadının Saldırısı) filmiyle ilk kez şehri yıkan dev bir kadınla tanıştılar.

Realist ressam Reynold Brown’ın çizdiği film posterinde 15 metreden uzun dev bir kadının halka dehşet saçtığı görülüyor.

Save These Lives

1964 yılında aralarında Walter Sisulu ve Nelson Mandela’nın da bulunduğu Afrika Ulusal Kongresinin on mensubu, ırkçı (apartheid) devlete karşı sabotaj iddiasıyla suçlandı.

Irkçılık karşıtı hareket (Anti-Apartheid Movement), savunucuların ölüm cezası alacağı korkularına karşı küresel bir kampanya kapsamında bu posteri tasarladı.

Knoll

İtalyan tasarımcı Massimo Vignelli, Knoll Tekstil markasının 1970 tarihli posterindeki yazıyı katmanlandırarak renk ve derinlik algısında deneysel bir çalışmaya imza attı. Biriken harfler kesişerek yeni renk karışımları oluşturuyor ancak marka adı okunmaya devam ediyor.

Jaws

Roger Kastel’in posterinde, bilinmeyene duyduğumuz korkuyu gösterircesine, büyük beyazın Chrissie Watkins’e saldırmasından hemen önceki an görülüyor.

Hikayedeki ilk ölüm, Spielberg’in rekor kıran filminin de dayandığı Peter Benchley romanının ön kapağında da görülüyordu. Ancak, çarpık dişleriyle köpek balığına daha gerçekçi bir tehdit hissi katan Kastel olmuştu.

Die Gute Form

İkinci Dünya Savaşından sonra ortaya çıkan yaygın poster tarzı, Uluslararası Tipografik Stil olarak anılmaya başladı. Sans serif yazı karakterlerini (özellikle de yazı tipi dünyasının yükselen yıldızı Helvetica) kalın olarak kullanması ve siyah beyaz fotoğrafları, global pazarda çarpıcı fakat anlaşılır bir anlatım için mükemmeldi.

İsviçre ekolünün öncülerinden Armin Hofmann’a ait bu poster, grid zeminli tasarımıyla tarzının tipik bir örneğidir.

İsviçre Tipografisi

Tipografinin bir başka öncüsü olan Wolfgang Weingart, poster sanatına kaos duygusunu geri getiren kişidir.

Onun ofset baskı deneyleri, seleflerinden birçoğunun kurallarını yıkmış ve bugün bildiğimiz post modern tasarım çağını başlatmıştır.

Barış

Evrensel barış sembolü ilk olarak Gerald Holtom tarafından İngiltere silahsızlanma hareketi için tasarlanmıştır.

Sanatçı, Londra’daki Trafalgar Meydanı’ndan Aldermaston’daki Atom Silahları Araştırma Kurumuna kadar yapılacak olan bir yürüyüş için tasarlamıştır bu posteri.

Daire içindeki çizgiler, bayrak semaforunda sinyalcinin çıkardığı, ‘nükleer silahsızlanma’nın (nuclear disarmament) baş harfleri N ve D harflerinin yansımasını gösterir.

Guinness Tukanı

Eski Guinness reklamlarındaki unutulmaz hayvanların arkasındaki tasarımcı John Gilroy’du. Hayvanların en ünlü olanı, Guinness markasının da temsilcisine dönüşen tukan kuşuydu.

Tasarıma eşlik eden metin; İngiliz şair, oyun ve polisiye yazarı olan ve reklam sektöründeki dönemi Murder Must Advertise adlı dedektif hikayesine ilham kaynağı olan Dorothy Sayers tarafından yazılmıştı.

I Am A Man (Ben bir insanım)

İki Siyah Amerikalı temizlik işçisinin ölümününden sonra, 3 Nisan 1968’de Memphis çalışanları sendikalaşma hakkı için greve gitti.

Mason Temple’da toplanan üyeler ellerinde “I Am A Man” (Ben bir insanım) yazılı pankartlar taşıyordu.

Martin Luther King Jr, “I’ve Been to the Mountaintop” konuşmasını işte bu 1300 kişilik topluluğa yapmıştır. Ertesi gün de suikasta kurban gitmiştir.

Tatlı Mısır Festivali

Steve Frykholm’ün tasarımları, 1970’te çalışmaya başladığı Herman Miller’daki senelik yaz piknikleri için hazırlanan yerel posterlerle başlamıştır.

Cesur, gurme ekran baskıları o kadar popülerdir ki 20 yıl boyunca etkinliği süslemişlerdir. Nihayet, New York Modern Sanatlar Müzesi gibi büyük kurumlarda sergilendikten sonra bu seri, şöhretini şirket duvarlarının dışına taşımıştır.

Che

Ernesto ‘Che’ Guevara’nın resmi popüler kültüre girmiş ve her yerde devrimi temsil eder olmuştur.

Arjantinli simge ismin yüksek kontrastlı tasarımı, İrlandalı Jim Fitzpatrick tarafından yaratılmıştır. Yakından baktığınızda, İrlandalı ressamın Che’nin omzuna sakladığı F harfini görebilirsiniz.

High Noon 4 June

Bir Sovyet bloku ülkesindeki ilk sivil ticaret sendikası olan Solidarity, Polonya’nın tek partili komünizmden modern demokrasiye geçişinde itici bir güç olmuştur.

Tomasz Sarneck imzalı bu litografik, 1989’da Polonya seçimleri sırasında kullanıldı. Posterde, Amerikan western filmi olan ‘High Noon’un yıldızı Gary Cooper göğsünde Solidarity rozeti ve elinde oy pusulası ile görülüyor.

1972 Yaz Olimpiyatları

1972 Münih Yaz Olimpiyatlarının baş tasarımcısı olan Otl Aicher, Alplerin renklerinden esinlenen tasarımlar oluşturdu.

Bu renkler, ziyaretçilerin köyde yolu bulabilmesi için tematik olarak kullanıldı.

Aicher aynı zamanda tesiste kullanılması için piktograflar tasarladı. Onun yuvarlak uçlu çubuk figürlerinin etkisi bugün bile şehir tabelalarında görülebiliyor.

Labour Isn’t Working (İşçiler Çalışmıyor)

Saatchi & Saatchi reklam ajansı tarafından Muhafazakar Parti için tasarlanan bu poster 1979’da İngiltere bilbordlarına asıldı. Kimileri bu posterle Muhafazakarların İşçi Partisine karşı zaferini garantilediğine inanır.

Ofis fotokopisinin yeni yolu

Xerox 914, türünün ilk örneğiydi: tek bir düğmeye dokunarak sıradan bir kağıda siyah beyaz kopyalar çıkarıyordu.

300 kiloluk bebeğimiz 1960’larda ofislere girdi ve çalışma biçimimizi sonsuza dek değiştirdi.

Breakfast at Tiffany’s

Truman Capote’nin kitabına uyarlanan Tiffany’de Kahvaltı filminde Audrey Hepburn en unutulmaz rolü olan Holly Golightly’yi canlandırdı.

1961 yapımı filmin posterini Amerikalı sanatçı Robert McGinnis tasarladı.

Marilyn Diptych

Andy Warhol, 1960’larda ünlülerinin, Coca-Cola şişeleri ve Campbell’s Soup kutularının renkli pop art resimleriyle ekran baskısını popülerleştirdi.

Marilyn Diptych, yıldızın 1962’de ölümünden sonra oluşturulmuştur ve 25 renkli, 25 siyah beyaz olmak üzere onun 50 görselini göstermektedir.

Dylan

Milton Glaser tarafından tasarlanan bu poster, 1966’da Bob Dylan’ın Greatest Hits albümüne eşlik etmiştir.

Bu basit resim, 1957 tarihli bir Marcel Duchamp otoportresinden esinlenmiş; Glaser, Dylan’ın renkli yelesiyle psikedelik altmışlardan bir dokunuş katmıştır.

Rumble in the Jungle

1974 Dünya Ağır Sıklet Şampiyonası (Rumble in the Jungle adıyla da bilinen) boks maçında namağlup dünya ağır sıklet şampiyonu George Foreman ile ona meydan okuyan Muhammed Ali karşı karşıya geldi.

Zaire’nin (şu anki adıyla Kongo Demokratik Cumhuriyeti) Kinshasa’da düzenlenen Rumble, sekizinci raundda Ali’nin nakavt galibiyetiyle sona erdi.

Farrah Fawcett

70’Lerde bir delikanlı olsaydınız, büyük ihtimalle odanızın duvarını Farrah Fawcett posterleri süslüyor olurdu.

Charlie’nin Melekleri filminin yıldızı, bu en çok satan posterle şöhrete yükselmiştir.

E.T.

Steven Spielberg’in 1982 yapımı klasiğine ait bu poster, Elliott ile uzaylı dostu ormana kaçarken ayın önünden geçtiği anı yakalamaktadır.

Bu kare, Empire dergisi tarafından sinema tarihinin en büyülü anı olarak adlandırılmıştır.

Hamile Adam

Saatchi & Saatchi imzasını taşıyan bir diğer ikonik politik reklam olan bu poster, doğum kontrol önlemleri konusunda farkındalığı artırmayı hedeflerken durumu erkeklerin aleyhine çeviriyor ve şaşırtıcı bir soru soruyor.

Süt var mı?

Posterler doksanlarda ilk ortaya çıktığından beri, ‘süt var mı?’ afişi altında birçok ünlü yüz beyaz bir bıyık yapmıştır.

California Süt İşleme Kurulu için hazırlanan sütü teşvik kampanyası, California ve birçok bölgede günlük süt tüketimini artırmıştır. 1996 tarihli bu resimde beyzbolcu Cal Ripken, Jr. görülüyor.

Live Aid (Canlı Yardım)

13 Temmuz 1985, “müziğin dünyayı değiştirdiği gün” olarak kutlandı.

Etiyopya’daki açlıkla mücadele çalışmalarına para toplamak için Londra ve Pensilvanya’daki arenalarda düzenlenen eş zamanlı konserler canlı yayınla bağlandı.

Etkinlikte açlıkla mücadele için bugüne dek 230 milyon dolardan fazla bağış toplandığı tahmin ediliyor.

Silence=Death (Sessizlik=Ölüm)

1984’te Hastalık Denetim Merkezi Amerika’da bilinen 4177 AIDS vakası olduğunu rapor etti. Ne var ki politikacılar bu salgınla ilgili sessiz kaldılar.

Buna tepki olarak altı eşcinsel aktivist New York’ta Sessizlik=Ölüm Projesini başlattı. Tüm şehirde gösterilen bu poster, bu yıkıcı sorunu aşmanın tek yolunun açıkça tartışılması olduğu mesajını veriyordu.

Pembe üçgen, Nazi kamplarındaki eşcinselleri işaretlemek için kullanılan şekli çağrıştırmaktadır. Posterde, mağduriyetin inkarını sembolize edecek şekilde ters çevrilmiştir.

Some People Are Gay. Get Over It. (Kimileri Eşcinseldir. Anlayın Artık.)

Bu posterdeki siyah beyaz mesaj, Avrupa’daki en büyük LGBT hakları derneği Stonewall tarafından 150 öğretmen ve öğrencinin desteği ile hazırlanmıştır.

Poster, Stonewall’un okullarda eşcinsellere yönelik şiddeti ele alan Herkes İçin Eğitim kampanyasına farkındalığı artırmayı sağlamıştır.

UNHATE

Moda markası Benetton, UNHATE projesi için bir dizi poster hazırladı. Proje, dünya liderlerini ve sıradan vatandaşları ‘nefret kültürü’ olarak adlandırılan şeyle mücadele etmeye teşvik için tasarlanmıştı.

Akıllıca düzenlemelerle, güç sahibi ikilileri öpüşürken gösteren provokatif posterlerde Alman Şansölyesi Merkel ile Fransız Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, ABD Başkanı Barack Obama ile Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez, Papa ile Kahire’deki El Ezher Camiinin imamı Ahmed Muhammed El Tayyib de yer alıyordu.

Orman / Ağaçlar / Ağaç / Ölüm

World Wide Fund for Nature (WWF) için hazırlanan bu posterde ormanların yok olmasına dikkat çekmek için semboller ve minimalist anlatım kullanılmıştır. Orman, Ağaçlar ve Ağaç olarak çevirebileceğimiz soldaki üç Çin karakteri sırayla azalarak sonunda yaprakları dökülen, karakter yerine çarpıya dönüşen bir sembol kalıyor.

HOPE (UMUT)

Shepard Fairey’nin posteri, daha 2008’de Obama’nın kampanyasını temsil etmeden önce bir günde tasarlanmış ve sanatçı tarafından sokakta satılmıştı.

Kalın stensil tasarımda mavi, bej ve kırmızıdan oluşan basit bir renk paleti kullanıldı. Görselin altında ‘Umut, ‘Değişim’, ‘İlerleme’ ve başka sloganlar kullanılmıştır.

Yalnız çocuklar için

Grey Spain reklam şirketinin bir İspanyol çocuk savunuculuğu derneği olan ANAR Foundation ile birlikte hazırladığı poster, sokaktan geçen çoğu kişi tarafından şöyle okunuyordu: “Çocuk istismarını kimi zaman yalnızca onu yaşayan çocuk görür.”

Ancak bir çocuğun boyundan bakıldığında, çocuğun yüzünde morluklarla birlikte farklı bir mesaj görülüyordu: “Biri seni incitirse bizi ara, sana yardıma gelelim.”

Lentiküler baskıyı akıllıca kullanan dernek, mesajını ona ihtiyaç duyabilecek çocuklara güvenli bir şekilde iletmiş oluyordu.

İnce havadan içme suyu üretiyoruz

Peru’nun Lima şehrindeki bu bilbord, göstermek kadar yapma konusunda da harika bir örnek olan bir başka poster. İçeriden baktığınızda, havadaki nemi içme suyuna dönüştüren, entegre filtreleme sistemine sahip beş makine görüyorsunuz.

Lima’daki atmosfer nemi %98 civarında olsa da her yıl yalnızca 1,3 cm yağış düşüyor. Bu poster, ülkenin en büyük mühendislik ve teknoloji üniversitesi UTEC tarafından zorlaşan koşullara karşı hazırlandı. Aynı zamanda üniversiteye daha fazla öğrenci çekmeye de hizmet etti.

Dumb Ways to Die (Ölmenin Aptalca Yolları)

Melbourne Metro Trenlerinin demiryolu güvenliği kampanyasındaki bu talihsiz karakterler, ölmenin birçok aptalca yolu olduğunu ortaya koydu ve yolda birçok hayatın kurtulmasına yardımcı oldu.

2012 yılında viral video ile paralel olarak yayılan posterler ilk sonuçlara göre Melbourne Metrosundaki ölümcül ve ölüme yakın kazalarda yüzde yirmi oranında şaşırtıcı bir azalma sağladı.

Mars’a Gidin

Space Exploration Technologies Corporation (SpaceX), bir gün insanları Mars’a götürme hayaliyle Elon Musk tarafından kuruldu.

Şirket; yolcuların Kızıl Gezegenin uydularını, vadilerini ve posterden öğrendiğimize göre “güneş sisteminin en yüksek tepesi” olan Olympus Mons’u keşfedebileceği olası bir yıldızlar arası turizmi öngördüğü bir dizi poster hazırladı.

Biletlerimizi ne zaman ayırtabiliriz?

Bonus Poster

Brother Dominic

Tamam, hayat kurtarmamış ya da seçim kazanmamış olabilir ama bu keşiş Xerox’ta bizim hayatımızı değiştirdi.

1975’teki bir Super Bowl reklamında ekranlara gelen Brother Dominic, seksenlerde de Xerox’un yüzü olmaya devam etti. Bu posterde olduğu gibi, çalışma hayatınızı değiştirmek için teknolojinin mucizevi işler yapabileceğini gösteren iyi haberler getirdi.